Gánh nặng các bệnh tim mạch thường gặp và các yếu tố nguy cơ
Bệnh tim mạch là một tập hợp các bệnh lí ở tim và mạch máu bao gồm các bệnh lí như nhồi máu cơ tim, suy tim, đột quỵ, tăng huyết áp, bệnh lí van tim, rối loạn nhịp tim… Bệnh tim mạch hiện nay là vấn đề sức khoẻ toàn cầu, theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm ước tính có hơn 17.9 triệu người tử vong do bệnh tim mạch, trong đó, 75% số ca tử vong là do nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Tại nước ta, các bệnh lí tim mạch vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật và tử vong, cao hơn cả tử vong do ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và đái tháo đường trong cộng đồng. Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm có khoảng 200.000 người tử vong vì bệnh tim mạch, chiếm 33% ca tử vong. Tỉ lệ tử vong do bệnh tim mạch có mối liên quan chặt chẽ với tăng huyết áp. Theo đó, tăng huyết áp làm tăng tử vong do đột quỵ lên gấp 4 lần và tăng nguy cơ tử vong do bệnh lý tim mạch lên gấp 3 lần so với người không mắc bệnh.
Từ lâu, các bệnh tim mạch được cho là bệnh của người cao tuổi với tỉ lệ mắc và tỉ lệ tử vong cao ở nhóm bệnh nhân >70 tuổi. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, tỉ lệ bệnh nhân mắc bệnh tim mạch ngày càng trẻ hoá song hành với các yếu tố thuận lợi như lối sống tĩnh tại, sử dụng các loại thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ, tình trạng béo phì… Do đó, việc tầm soát bệnh tim mạch sớm cho các đối tượng trẻ tuổi có nguy cơ cũng cần được quan tâm.
(ảnh internet)
Bệnh lí tim mạch có thể được phòng ngừa hiệu quả bằng cách kiểm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch (yếu tố nguy cơ tim mạch là các yếu tố liên quan với sự gia tăng khả năng bị mắc bệnh tim mạch).
Các yếu tố nguy cơ tim mạch không thay đổi được bao gồm tuổi cao, giới nam hoặc nữ giới tuổi mãn kinh, tiền sử gia đình có người mắc bệnh tim mạch sớm… Bên cạnh các yếu tố nguy cơ không thay đổi được, một số yếu tố nguy cơ tim mạch có thể thay đổi được bằng thay đổi lối sống bao gồm: hút thuốc lá, uống rượu bia, thói quen ăn mặn, chế độ ăn nhiều dầu mỡ, ăn ít rau, ít vận động thể lực, tình trạng thừa cân béo phì…. Do đó, các bệnh tim mạch có thể được phòng ngừa hiệu quả bằng một số biện pháp như sau:
- Thực hiện chế độ ăn giảm muối (<5 gram muối/ ngày)
- Không hút thuốc lá
- Hạn chế sử dụng rượu bia
- Kiểm soát cân nặng và giảm cân nếu có tình trạng thừa cân béo phì
- Bổ sung rau và trái cây trong chế độ ăn
- Tăng cường sử dụng các loại chất béo có lợi và giảm các loại thức ăn chứa mỡ bão hoà và cholesterol
- Vận động thể lực thường xuyên (>150 phút/ tuần)
- Hạn chế lo âu căng thẳng
- Tầm soát và điều trị tốt các yếu tố nguy cơ khác như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, đái tháo đường…
Để có được trái tim khỏe, việc phòng ngừa bệnh tim mạch nên bắt đầu từ thay đổi lối sống và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Đặc biệt, những người có các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường và tiền sử gia đình cần theo dõi sát sao và có biện pháp phòng ngừa sớm.
Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Tháp
