Vai trò của I-ỐT và cách bổ sung I-ỐT

Tác hại của thiếu i-ốt?

I-ốt là vi chất cần thiết cho tất cả giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cơ thể. I-ốt là thành phần quan trọng tạo nên hormon tuyến giáp, đây là loại hormon có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa của cơ thể, đặc biệt là trong quá trình hình thành và phát triển hệ thần kinh. Do vậy, thiếu hụt i-ốt tùy vào từng giai đoạn phát triển mà sẽ có những biểu hiện và rối loạn khác nhau. Bướu cổ là biểu hiện bệnh lý nhẹ nhất và dễ nhận biết nhất của rối loạn thiếu i-ốt, các biểu hiện ở mức độ nặng hơn nhưng khó nhận biết hơn là suy giáp, giảm trí thông minh, đần độn…

Khi cơ thể thiếu i-ốt, tuyến giáp phải làm việc nhiều hơn để tổng hợp hormon giáp làm cho tuyến giáp to lên gây bướu cổ. Khi phụ nữ thiếu i-ốt trong thai kỳ, nguy cơ sảy thai tự nhiên, thai lưu, sinh non tăng cao và tăng khả năng đứa trẻ bị đần độn sau sinh. Trẻ sơ sinh có thể có các khuyết tật vĩnh viễn như liệt tay chân, nói ngọng, điếc… gây ảnh hưởng đến chất lượng sinh hoạt của cá nhân và cả gia đình trẻ. Thiếu i-ốt trong thời kỳ niên thiếu gây ra bướu cổ, chậm phát triển trí tuệ, chậm lớn, nói ngọng, nghễnh ngãng. Trong một số trường hợp nặng, trẻ có thể bị đần độn, liệt cứng hai chân. Trẻ bị thiếu i-ốt không thể đạt kết quả tốt trong học tập. Thiếu i-ốt ở người lớn gây ra bướu cổ với các biến chứng của nó như mệt mỏi, không linh hoạt và giảm khả nǎng lao động, hạn chế sự phát triển kinh tế, xã hội…

Hình 1: Ảnh minh họa một số biểu hiện của thiếu i-ốt (nguồn: Internet)

Cách bổ sung i-ốt?

Hình 2: Một số cách bổ sung i-ốt hiện nay (nguồn: Internet)

Con người có thể bổ sung i-ốt bằng các loại thực phẩm. Tuy nhiên, hàm lượng i-ốt trong các loại rau củ và các loại thịt động vật phụ thuộc nhiều vào vùng nuôi trồng. Hàm lượng i-ốt phân bổ trong thiên nhiên không đồng đều, càng xa biển càng thấp, khi con người sử dụng thực phẩm thiếu i-ốt cũng sẽ bị thiếu i-ốt. Theo thống kê của Bộ Y tế năm 2024, tại nước ta, ngay cả người dân sinh sống ven biển như tại khu vực Duyên hải miền Trung vẫn có tình trạng thiếu i-ốt. Do vậy, muối i-ốt là một giải pháp an toàn và hiệu quả trong việc cung cấp i-ốt trong bữa ăn hằng ngày.

Như vậy, “cách sử dụng muối i-ốt như thế nào là hiệu quả và đảm bảo sức khỏe?” là một câu hỏi cần được quan tâm trong thời buổi hiện nay với tỉ lệ bệnh nhân mắc các bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp, bệnh thận mạn đang ngày càng gia tăng và người dân được khuyến cáo “Ăn giảm muối” để bảo vệ sức khỏe. Trong thực tế, i-ốt là một chất vi lượng và nhu cầu i-ốt hằng ngày của một người trưởng thành rất nhỏ, khoảng 90-200 microgam. Do đó, việc sử dụng muối và các gia vị mặn dưới 5 gram muối mỗi ngày theo khuyến cáo của Bộ Y tế là hoàn toàn có thể đáp ứng được nhu cầu i-ốt hằng ngày của người trưởng thành.

Một số lưu ý trong quá trình sử dụng và bảo quản muối i-ốt:

- Lựa chọn các gói muối i-ốt có nhãn hiệu, xuất xứ rõ ràng, bao bì còn nguyên vẹn.

- Đựng muối trong bao nilon buộc kín miệng hoặc trong lọ có nắp đậy kín.

- Để muối nơi khô ráo thoáng mát.

- Không nên rang muối i-ốt hoặc để muối gần bếp lửa, nơi có nhiệt độ cao vì i-ốt dễ bay hơi.

Nguyễn Hoàng Bảo Trân – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Tháp