Bài viết truyền thông hưởng ứng tuần lễ làm mẹ an toàn năm 2025, Chủ đề "Chăm sóc sau sinh toàn diện - Sức khỏe cho mẹ, tương lai cho bé”.

Trong ngày đầu tiên, bà mẹ rất mệt và dễ xảy ra tai biến, vì vậy cần được nghỉ ngơi tại nơi yên tĩnh, ngủ đủ giấc, ăn thức ăn mềm và giàu dinh dưỡng. Việc vệ sinh sạch sẽ vùng sinh dục, thay băng vệ sinh thường xuyên, theo dõi sản dịch để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như ra máu đỏ tươi, máu cục… là rất cần thiết. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào, gia đình cần báo ngay cho cán bộ y tế hoặc đưa bà mẹ đến cơ sở y tế kịp thời, không nên chần chừ vì có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Các dấu hiệu nguy hiểm trong thời kỳ sau sinh bao gồm:

(1) Ra máu tăng dần hoặc có máu cục.

(2) Sốt.

(3) Đau bụng âm ỉ kéo dài hoặc dịch chảy ra từ cửa mình có mùi hôi.

(4) Phù mặt, chân, tay hoặc nhìn mờ, đau đầu nhiều.

(5) Ngất hoặc co giật.

Thời kỳ sau sinh kéo dài 42 ngày (tương đương 6 tuần). Trong giai đoạn này, bà mẹ cần nghỉ ngơi nhiều, vận động nhẹ nhàng, ăn uống đầy đủ 4 nhóm thực phẩm, uống từ 2 – 3 lít nước mỗi ngày, tiếp tục bổ sung viên sắt đến hết tháng đầu. Việc vệ sinh vùng kín phải được thực hiện ít nhất 3 lần mỗi ngày khi còn sản dịch, tắm nhanh bằng nước ấm trong phòng kín gió. Bà mẹ tuyệt đối không nên tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Ngủ đủ giấc (ít nhất 8 giờ mỗi ngày) là yếu tố quan trọng giúp bà mẹ hồi phục sức khỏe và có đủ sữa cho con. Ngoài ra, cần quan tâm đến tình trạng cảm xúc của bà mẹ. Nếu xuất hiện lo lắng, mệt mỏi, buồn chán, mất ngủ kéo dài… có thể đó là dấu hiệu trầm cảm sau sinh, cần được chia sẻ, động viên và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Trong 6 tuần đầu sau sinh, bà mẹ không nên sinh hoạt tình dục. Sau thời gian này, nếu có quan hệ trở lại, cần lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp để phòng mang thai ngoài ý muốn, bảo vệ sức khỏe mẹ và bé. Có nhiều phương pháp phù hợp cho phụ nữ sau sinh như đặt vòng tránh thai, bao cao su, thuốc uống tránh thai dành cho mẹ cho con bú, thuốc tiêm hoặc cấy tránh thai. Nếu lỡ có thai ngoài ý muốn, cần đến cơ sở y tế để được tư vấn giải pháp an toàn.

Vai trò của người chồng và gia đình trong việc chăm sóc bà mẹ sau sinh là vô cùng quan trọng. Người thân cần hỗ trợ bà mẹ cho con bú, giúp xử trí khi vú căng tức, chuẩn bị các bữa ăn dinh dưỡng, nhắc uống thuốc bổ, phát hiện sớm các dấu hiệu nguy hiểm và kịp thời đưa đi khám. Đồng thời, việc động viên, chia sẻ công việc gia đình, tạo tinh thần thoải mái cho bà mẹ sẽ giúp quá trình phục hồi nhanh hơn và đảm bảo nguồn sữa dồi dào cho con.

Sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ giữa bà mẹ, người thân và cán bộ y tế chính là chìa khóa quan trọng để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé trong giai đoạn sau sinh. Thực hiện chăm sóc sau sinh toàn diện chính là trao cho mẹ sự hồi phục bền vững và trao cho con một khởi đầu trọn vẹn – Sức khỏe cho mẹ, tương lai cho bé.”

BSCKI Nguyễn Thị Xuân Quyên – Phó trưởng khoa Sức khỏe sinh sản, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Tháp

Tài liệu tham khảo

1. Vụ Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em. (2022). Thông điệp truyền thông về chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh. Hà Nội: Bộ Y tế.