Tiêm vắc-xin là giải pháp chủ động phòng bệnh hiệu quả

Trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên cần được tiêm ngừa các mũi quan trọng tại các cơ sở y tế gần nhất để đảm bảo tạo được miễn dịch nhanh nhất có thể

Tại Việt Nam, Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia đã được triển khai từ năm 1981 và mang lại nhiều thành tựu đáng kể. Tỷ lệ trẻ em được tiêm chủng đầy đủ các mũi cơ bản hằng năm luôn đạt trên 90%, đặc biệt tại các khu vực thành thị và đồng bằng. Cùng với đó, nhận thức của người dân ngày càng nâng cao, nhiều phụ huynh không chỉ cho con em tiêm các loại vắc-xin miễn phí trong chương trình tiêm chủng mở rộng, mà còn chủ động sử dụng thêm các loại vắc-xin dịch vụ như vắc-xin phòng cúm, thủy đậu, viêm gan A, viêm màng não viêm phổi do phế cầu,...

Đáng chú ý trong thời gian tới ngày càng nhiều loại vắc-xin mới dự kiến được bổ sung vào chương trình tiêm chủng mở rộng để càng có nhiều người dân được tiếp xúc với các vắc-xin phòng bệnh nguy hiểm phổ biến mà không phải tốn chi phí như vắc-xin phế cầu khuẩn, vắc-xin ngừa tiêu chảy do Rotavirus và vắc-xin ngừa ung thư cổ tử cung do HPV. 

 Vai trò quan trọng của việc tiêm vắc-xin

Phòng ngừa bệnh hiệu quả: Vắc-xin giúp hệ miễn dịch nhận diện và ghi nhớ tác nhân gây bệnh, từ đó tạo khả năng phòng vệ trước khi cơ thể bị tấn công thực sự. Nhờ vậy, người được tiêm vắc-xin sẽ giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh.

Giảm nguy cơ bệnh chuyển nặng và biến chứng: Trong trường hợp người đã tiêm vắc-xin vẫn mắc bệnh, các triệu chứng thường nhẹ hơn và ít có khả năng phát sinh biến chứng nghiêm trọng. Điều này đặc biệt quan trọng với các bệnh như COVID-19, cúm mùa, sởi, ho gà,...

Tạo miễn dịch cộng đồng: Khi một tỷ lệ lớn dân số được tiêm chủng đầy đủ, khả năng lây lan của vi-rút trong cộng đồng giảm xuống đáng kể. Miễn dịch cộng đồng không chỉ bảo vệ người đã được tiêm mà còn giúp bảo vệ những người không thể tiêm vắc-xin do lý do y tế như trẻ sơ sinh, người đang điều trị ung thư,…

Giảm chi phí điều trị và áp lực y tế: Việc phòng bệnh bằng tiêm chủng giúp tiết kiệm rất nhiều chi phí so với điều trị bệnh khi đã mắc. Đồng thời, giảm tải cho hệ thống y tế và giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình cũng như xã hội.

Nhiều dịch bệnh nguy hiểm đã được kiểm soát hiệu quả nhờ vắc-xin: Thực tế cho thấy, rất nhiều dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đã được kiểm soát và tiến tới xóa bỏ nhờ vào chương trình tiêm chủng. Tiêu biểu có thể kể đến:

Bệnh bại liệt: Việt Nam đã được công nhận là quốc gia thanh toán bại liệt từ năm 2000 nhờ tiêm vắc-xin OPV (bại liệt đường uống).

Sởi: Dù vẫn có nguy cơ tái bùng phát nếu lơ là, nhưng tỷ lệ mắc bệnh sởi đã giảm mạnh nhờ vắc-xin Sởi có trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

Uốn ván sơ sinh: Giảm mạnh tại các vùng sâu nhờ chiến dịch tiêm chủng cho phụ nữ mang thai.

Viêm gan B: Nhờ tiêm vắc-xin ngay trong 24 giờ đầu sau sinh, tỷ lệ nhiễm viêm gan B ở trẻ em ngày càng thấp.

Xu hướng tiêm chủng dịch vụ - Bảo vệ toàn diện cho trẻ

Bên cạnh chương trình tiêm chủng mở rộng, nhiều phụ huynh đã và đang quan tâm hơn đến các loại vắc-xin dịch vụ. Các mũi tiêm phòng cúm, thủy đậu, viêm màng não mô cầu, phế cầu,... được các gia đình ưu tiên lựa chọn để tăng cường lớp bảo vệ toàn diện cho trẻ, nhất là trong điều kiện môi trường sống hiện nay với nguy cơ lây nhiễm cao.

Người cao tuổi là một trong những đối tượng có nguy cơ cao cần được tư vấn và tiêm ngừa đầy đủ để bảo vệ sức khoẻ

Không chỉ giới hạn ở trẻ em, nhiều loại vắc-xin cũng đang được khuyến cáo tiêm cho người lớn như vắc-xin HPV phòng ngừa ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, hậu môn, vòm họng và mụn cóc sinh dục… cho cả nam lẫn nữ, vắc-xin cúm hàng năm cho mọi lứa tuổi đặc biệt là ở trẻ dưới 5 tuổi và người cao tuổi.

Một số lưu ý khi tiêm vắc-xin: Dù tiêm vắc-xin mang lại nhiều lợi ích, nhưng người dân cũng cần lưu ý:

Khám sàng lọc trước tiêm: Để đảm bảo đủ điều kiện sức khỏe, tránh các phản ứng nghiêm trọng.

Theo dõi sau tiêm: Sau khi tiêm, nên ở lại cơ sở y tế tối thiểu 30 phút để được theo dõi phản ứng sau tiêm.

Ghi nhớ lịch tiêm: Tuân thủ đúng lịch tiêm nhắc lại và đủ mũi để vắc-xin phát huy hiệu quả tối đa.

Chọn cơ sở y tế uy tín: Tiêm chủng tại các cơ sở có chuyên môn, bảo quản vắc-xin đúng quy định để đảm bảo chất lượng.

Tiêm vắc-xin không chỉ là trách nhiệm cá nhân mà còn là hành động thiết thực góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Với những lợi ích đã được chứng minh rõ ràng, việc duy trì và mở rộng độ bao phủ vắc-xin cần tiếp tục được các cấp ngành và người dân đồng lòng thực hiện. Đầu tư cho tiêm chủng hôm nay chính là đầu tư cho một tương lai khỏe mạnh, an toàn và phát triển bền vững hơn.

Mỹ Hạnh – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Tháp